इस्वरानन्द (चलंचा)
स्रोत : रवि शाक्य
जाः (gender)
बा जाः(Masculine Gender ) मां जाः(Feminine Gender )
‘बा’ जातं ‘मां’जातय् यंकेगु स्वपु लँपु दु ।
१, खँग्वः हिलाः, २. न्ह्योने ‘बा’ व ‘मां’ तयाः,३. हिउने ‘नी’ तयाः
१, खँग्वः हिलाः
| बाजा: | माजाः | बाजा: | माजाः |
| भाजु | मय्जु | ज्याथ | जिथि |
| मिजं | मिसा | सँय | समि |
| पकु | पकुनि | बागः | भुतु |
| नायाे | नकिं | यार्पा | यालिं |
| आजा | अजि | कलाः | भाःत |
| वेँ | ऊई | ज्यापु | कछिं |
| खुँ | खुनि | ल्याय्म | ल्यासे |
| लाखय् | लसिं | प्व: | प्वरिं |
| गलःरा | गलःरि | ब्वा | मां |
| च्य: | भ्वातिं | अबु | मां |
| छ्वा | छ्वाःरि | थका: | थकिं |
| छ्वाः | छुकिं | पाजु | माले |
| बाःजु | माजु | दाजु | पीभत |
| कां | कनि | दाजु | तताःजु |
| ब्वाःजु | माःजु | नाय् | नइँ |
| ग्वाज्य: | गबलिं | दुगु | च्वलय् |
| दोहों | सा | व्हाज्य: | हबलिं |
| च्वाकबा: | च्वाकिं | ग्वंग: | माखा |
| बौरि | माउरि | ख्वाँय् | खुसिं |
२. खँग्व:या न्ह्योने ‘बा’ व ‘मां ‘ तया:
| बाजा: | माजाः | बाजा: | माजाः |
| बाकिसि | माकिसि | बाधुँ | माधुँ |
| बाचखुं | माचखुं | बाक्व | माक्व |
| बाखिचा | माखिचा | बाहँय् | माहँय् |
| बासल | मासल | बाखराः | माखराः |
(झंग व प्यपांचू पसुयात धाइगु खँग्वलय् ‘बा’ व ‘मा’ तयाः जात हिले दु। ‘सा व मे’ निगू खँग्वलय् जक ‘थु’ व ‘मा’ न्ह्याेने च्वनि।)
गथे – थुसा मासा, थुमे मामे
३. “नी” लिउने तयाः
| बाजा: | माजाः | बाजा: | माजाः |
| आवाः | आवाःनी | कःमि | कमिःनी |
| स्यस्यः | स्यस्यःनी | यमि | यमिनी |
| पसल्या | पसल्यानी | बरे | बरेनी |
| कसाः | कसाःनी | साय्मि | साय्मिनी |
| उराय् | उराय्नी | ज्यापु | ज्यापुनी |
मनूतय् लजगाः व जातियात धाइगु खँग्वलय् ‘नी’ लिउने तयाः माजाः जुइ ।