डा.चुन्दा वज्राचार्य
गुंलागा: औँसी अर्थात भाद्रकृष्ण औँसीकुन्हु नेवा: जातिया नापनापं मेमेगु जातिं नं थःत जन्म ब्यूम्ह अबुया दीर्घायु कामना यासे, अबुपाखें भिं जीवनया लागि सुवाः फयेगु दिं खः । वैशाखकृष्ण औँसीकुन्ह थःत जन्मयाःम्ह मांया ख्वा: स्वये थें भाद्रकृष्ण औँसीकुन्हु अबुया ख्वा: स्वयेगु दिं ख: ।
अबुया ख्वाः स्वयेगु औँसीयात कुशेऔँसी धका: नं धा: । छाय्धा:सा थ्वकुन्हु सराद यायेत माःगु पवित्रगु कुश गुरु पुरोहितपाखें पवित्रगु मन्त्रं साधना याना: कुश लयाः दँछि यंक पूजा यायेत माःगु उगु कुश छेँय् छेँय् दुत हयेगु दिं जूगुलिं कुशेऔँसी धका: नं धाःगु खः । थुवलय् कुश छँय् दुतहल धायेवं भिं जुइ धकाः नं धायेगु यां: । अबुया ख्वा: स्वयेगु औँसीया दिंयात गोकर्णऔँसी नं धाः । खुसि बागमति खुसिया संगम जूगु तीर्थयात गोकर्ण दोभानय् अबु स्वर्ग जुइधुंकपिं काय् म्ह्याय्पिसं म्व:ल्हुया: अबुया नामय् सिधा निसला: व सराद याइगु जुगुलिं थ्व दिंयात गोकर्णऔँसी घकाः घाःगु ख: । विशेष यानाः गोकर्णऔँसीकुन्हु थ्व गोकर्णया दोभानय मेला जुइ । थ्व मेलाय् विशेष याना: अबु मदुपिं जक वनी ।
बौद्धमार्गीपिनिं स्वर्गे जुइ धुंकाः लय् लय्पतिं सराद याइगु तीर्थ मध्यय् दकले न्हापां थ्व तीर्थय् वना: सराद यायेग चलन दु । उकिं मृत्यु जूम्ह तरे यायेगुया लागि झिंनिगू तीर्थय् सराद याइगुलिइ थ्व गोकर्णया तीर्थय् नं सराद यायेमाः । बौद्धतय् झिंनिगू तीर्थ मध्यय् छगू तीर्थ कथं कयात:गु तीर्थ ख: । अबुया ख्वाः स्वयेकुन्हु अबु मदुपिसं थ्व तीर्थय् स्वत घाःसा थः अबुया ख्वा: हे खनी धयागु धापू दु । अबु मदये घुंकाः अबुया नामय् दँयदसं सराद यायेगुया लागि दकले न्हापां गौकर्णय् थ्व हे थासय् वनाः सराद यायेमाः । अले जक दँय्दसं सराद याइबलय् मदुम्ह अबुयात वनी धकाः धायेगु चलन दु ।
गोकर्णया तीर्थय अबुया ख्वा: खनीगु छपु बाखं
हिमवत खण्डय् उल्लेख यानात:गु दु । छगू इलय् म्ह व्यापार यानाः जीविका याना:च्वम्ह छम्ह मिसाया गर्भधारण जुल । गर्भधारण याःम्ह मिसा स्वयम् गुम्ह मिजंया संसर्ग गर्भधारण जुल धयागु मस्यू । यक्व मिजंत नाप संसर्गय् वइम्ह मिसा जूसा मातृत्वया भावना दयावया: यःगु गर्भय् दुम्ह मचायात नं जन्म हे यात । वयागु नां दन्तुर धकाः नामाकरण यात । मचा त:धिक: जुसेँलि थः मांयात थ: अबु सु धका: न्यन । स्वयम मिसां मस्यू उकिं लिस; बी मफुत । अबु थाःगा: मदुम्ह दन्तुर तःधिक: जुसेँलि थःमांयात नं त्वःता: थः अबु सु धका: मामां वन । थः अबु माले मफुगुलि पुलह धयाम्ह ऋषियाथाय् वना: थ:गु वेदना प्वंकल । पुलह ऋषिं गोकर्णेश्वर महाद्यःयात पूजा यानाः भक्ति भाव यात धायेवं छिमि अबु सु धयागु म्हसी धका: धा:गुलि दन्तुरं नं गोकर्णेश्वर महाद्याःयात पुजा याना: भक्तिभाव यात । नापनापं थ: अबुया नामय् गोकर्णया तीर्थय नसा तयेगु नं याना वयाच्वन । छन्हु थथे थ: अबुया नामय् नयेग् नसा गोकर्णया तीर्थय् तये त्यंबलय् तीर्थय् आपालं मनूया ख्वा:पाः खन । ख्वा:पाः फुकं मृत्यु जुइ धुंकूपिं जूगुलिं दन्तुरं अबुया नामय् ब्यूगु नसा मृत्यु जूपिं ख्वा:पा: फुकसिनं जि हे छिमि अबु ख: धका: धयाच्वन । धाथेंयाम्ह थ: अबु सु ख: धका: दन्तुर अलमल जयाच्यंगु ध्यानय् च्वनाः च्वंम्ह विश्रवा ऋषिं खन । व हे ऋषिं थःगु साधनां सृष्टिकर्ता व्रम्हायात दन्तुरया अबु म्हसिके ब्यु धका: धासेलि व्रम्हा वया: धाथेंम्ह अबु थ्व धका: म्हसीका बिल । ब्रम्हां क्यम्हेसित हे थः अबु धका: म्हसिकाः कुश, हाम्वः लः तया: पिण्ड तयाबिल । थः अबु म्हसीका: पिण्ड त:गु दिं धयागु भाद्रकृष्ण औँसीकुन्हु ख: । थ्व खंनिसें याना: भाद्रकष्ण औँसीकुन्हु अबु मदुपिसं गोकर्णेश्वर महादेवयात पूजा याना: अबुया नामय् गोकर्णय् पिण्ड तयेगु, श्राद्ध यायेगु, निसला: तयेगु, सिधा तयेगु जूगु खः । अबुया नामय् सराद याइपिसं थ्व हे गोकर्णश्वर महादेवयात पूजा याना: पिण्ड तया: गोकर्ण तीर्थया दोभानय् चुइका व्छइगु ख: ।
अबु मदुपिसं गोकर्णश्वर महादेवयात पूजा याना: मदुम्ह अबुया नामय् गोकर्णय् तीर्थय् थःगु इच्छा अनुसार भक्तिभावं नसा वा पिण्ड त:गु जूगुलिं गोकर्णेश्वर महादेवया प्रादुर्भाव गथे जुयाः जुल धयागु नं खँ न्ह्यःथने माःथें च्वं । उकिं गोकर्णेश्वर महादेवया प्रादुर्भाव गथे जुया: जुल धयागु खँ थथें ख: ।
किरातकालय् मनूतय्गु जीवनचर्या गथेच्वं धका: स्वयेत स्वर्ग महाद्यः मनूया रुप कया: पशुपतिया श्लेषमान्तक ज:खः छम्ह द्य:पाला:या भेषय् जुइगु जुयाच्वन । लिपा अर्जुनं महाद्य:यात मामां वःबलय् श्लेषमान्तक वनय् मनूया रुपय् नाप लात । तर मनू रुपी महादेवं थ:हे महाद्यः धका: मधा: । अर्जुनं किराती जुजुयात ब्वःब्यूगलिं महाद्य: व अर्जुनया दथुइ ल्वापु जुल । ल्वापु जुजुं लिपा द्य: बी थें च्वंबलय् अर्जुन थः महाद्य:या उपासनाय् च्वनाः ल्वापु दिका च्वंगुलि महाद्य:निं पूजा याये धका: पूजा या:बलय् पूजा याक्व महाद्यः रुपी मनूयात वन । थ्व खना: अर्जुन थःनाप ल्वानावंम्ह मनू हे महाद्यः धकाः सीकल । लिपा बहे महाद्य: किरातेश्वर महाद्यः घकाः जुयावन ।
अथें तुं स्वर्गय् च्वनाच्वंम्ह महाद्य: सुयातं मधा:से पृथ्वीलोकय् वया: गोकर्ण जंगलय् छपु जक न्यकू दुम्ह लुँया चल्लाया रुप कया जंगलया जनावरत जापनाप जुयाच्वन । स्वर्गय महाद्य: मदुगुलिं पार्वती महाद्यः गन जुइ धकाः पृथ्वीइ वया: हिमवत् खण्डया बागमति सियय् महाद्यः गन जुइ घका: तपस्या च्वन । स्वर्गय् महाद्य: पार्वती निम्हं मदुगुलिं देवगण फुकसिनं ब्रम्हा विष्णु व इन्द्रयात महाद्य: पावर्ती मालाहयेगु जिम्मा बिल । ब्रम्हा, विष्णु व इन्द्र स्वम्हं हिमवतखण्डय् वया: महाद्य: पावर्तीयात मा:वल । गोकर्णया वनय् चल्लातय्गु पुचलय् छपु जक न्यकू दुम्ह लुँयाम्ह चल्ला खँसेलि थ्व हे महाद्य:या रूप ख: धका: स्वम्हं जाना: लुँया चल्ला रुपी महाद्य:यात ज्वनेत स्वत । अमिगु ल्हातिइ न्यकू जक लात । न्यकू नं स्वकू टुक्रा जुयाः ब्रम्हायाके छकू, विष्णुयाके छकू व इन्द्रयाके छकू । चल्लारुपी महाद्य: अन्तरध्यान जुयाः आकाशवाणिं महादेवं स्वकू टुक्रा जुगु न्यकू छिपिं स्वम्हसिनं स्वर्गलोक पाताललोक व पृथ्वीलोकय् छथाय् छयाय् स्थापना यानाबिल धाःसा थ्व स्वंगू लोकय् रक्षा जुइ धकाः घाल । अनंलि तपस्या च्वनाच्वंम्ह
पार्वतीयात थ:गु दर्शन बिया: तिम्हं स्वर्गय् वन ।
महादेवं अथे धाःगुलिं विष्णु थ:गु ल्हातिइ ला:गु न्यकूया छकू कूचा पातलय् तयाविल । इन्द्रया ल्हातय् ला:ग न्यकू स्वर्गय् तयाबिल । ब्रम्हाया ल्हातय् लाःगु न्यकू चन्द्रभागा खुसि व वागमती खुसिया दोभान दुगु थाय्या सिथय् तया पृथ्बीइ च्वंपिन्त उदारया यायेत तयाबिल । व हे थासं शिवलिङ्गया उत्पति जुल । व हे शिवलिङ्गयात गोकर्णेश्वर महादेव धका: नामाकरण यात ।
लंकाया ‘झिग्व: छ्यं दुम्ह रावण जुजु हे नं गोकर्णय् वया: स्वंगू लोकय् दकले शक्तिशाली व बलाःम्ह जुइमा धका: महाद्यःया आराधना यानाः तच्वतं थाकुक तपस्या याःगु खः । रावणं तच्वतं थाकुक तपस्या च्यंगु खनाः महादेव प्रसन्न जुयाः रावणयात शिवया ल्वाभ: व दकले बला:म्ह धकाः बरदान ब्यूगु ख: । (Anderson The Festival of Nepal 1988 P 141)। वहे शक्तिं याना: रावणया १० ग्व: छ्यं छक्वलं मपायेकं सी मखुगु ख: ।
गोकर्णऔँसीया बारे छपु बाखं धकाः भाजु पुण्यरत्न बज्राचायं थःगु सफू हाम्रो चाड पर्वय् थुकथं न्ह्यथनात:गु दु । प्राचीन इलय् पांचाल नांया छगू दैशय् वृषकर्ण नांया छम्ह जुजु दु । वया गोकर्ण नांया छम्ह काय् दु । थुपिं अबुकाय् निम्हं छम्ह मेम्हनाप मिलय् मजू न्ह्यावलें ल्वापु । निम्हसिनं निम्हेसित सीमा यमलोकय् लायेमा धकाः सराः बीगु जुयावन । धाथें छन्हु काय्म्ह गोकर्ण अबु स्वयां न्हापा सित । लिपा अबुम्ह नं सित । अबु स्वयां काय् न्हापा सीगु जूगुलिं सीम्ह अबुयात जलदान पिण्डदान याना: काजक्रिया याइपिं सुं मदु । अबुया सरालं यानाः काय्म्ह न्हापा सीसा नं यमपुरी हे लानाच्वन । अबुम्ह सिना: नं काजक्रिया याइपिं मदुगु जूगुलिं यमपुरीइ हे लात । छन्हु गोकर्ण यमपुरी चा:हिला च्वंवलय् अन छम्हसिया छ्यनय् चक्र चाःहिलाच्वंम्ह पापी खना: ग्याना: बिस्युं वन । लिपा गोकर्ण गगनगञ्ज वोधिसत्वया आज्ञा कथं गोकर्णय् वना: थ: अबु वृषकर्णया नामं जलदान पिण्डदान आदि याना:वल । गोकर्ण थथे या:गुलिं अगति जुयाच्वंम्ह वृषकर्ण मुक्त जुया: काय्या जय जुइमा धका: आशिर्वाद बिल । अबुयागु अज्या:गु आशिर्वाद गोकर्ण नं नरकं मुक्त जुल । गोकर्ण गन अबुया नामं जलदान पिण्डदान याःगु खः, अन हे च्वना: तपस्या यायां तरे जुल (पुण्यरत्न हाम्रो चाडपर्व ६७) । वहे गोकर्णया नामं उगु थाय्या नां गोकर्ण जुल । अननिसें गोकर्ण तीर्थय् च्वना: अबुया नामं जलदान पिण्डदान यात धा:सा मदुम्ह अबु तरे जुया: स्वर्गवास जुइगु व वया सन्तानतय् भिं जुइगु जुल । थथे गोकर्ण अबुयात तरेयागु दिं भाद्कृष्ण औँसीया दिनय् ला:गु ख ।
च्वय् न्ह्यथनागु बाखं बौद्ध धर्मावलम्वीपिसं गोकर्ण तीरथय् वना: सराद याइगु धयागु मदुम्ह थ: अबुया नामं दान याःगु सरादया खँ ख: । उकिं हे अबु मदुपिं चाहे शैवधर्मावलम्वी जुइमा वा बौद्धघर्मावलम्वी जुइमा वा हिन्दू धर्मावलम्बी जुइमा अपिं फुकसिया मदुम्ह थ: अबुया नामं गोकर्ण तीर्थय् वना: सराद पिण्ड दान धर्म या: वनेगु याइगु खः ।
अबु मदुपिं गोकर्ण थ्यंकाः वने मफूपिं काय् म्ह्यायपिसं थ्व हे गोकर्ण औंसी वा अबुया ख्वा: स्वयेकुन्हु थ: थ: अबुयात लुमंका: अबुया य:गु नसा त्वँसा तया: सिधा व निसला: बियाः मदुम्ह अबुया आत्म शान्त याइगु ख: । मदुम्ह अबुया नामं गुरूयात अबु भा.पा: अबुया य:गु नसा त्वँसा दान जक याइगु मखु नापं नका नं छ्वइगु ख: । थथे दँछिया छक्व: अबुयात लुमंकाः दान धर्म याना: काय् म्ह्यायपिनि थःगु मन नं शान्त याइगु खः । अबु मदुगु दिनय् सराद यायेमफुपिं काय्पिनि थ्वकुन्हु सराद नं याइपिं दु । गुम्हसिया गोकर्णय् वना: हे सराद याइगु जूसा गुम्हसिया थःगु हे छेँ वा थःत सतिक पायक परेजूगु खुसिइ वना: नं सराद यायेगु या: । मदुगु दिनय् हे सराद याइपिं काय् म्ह्याय्पिसं धा:सा अबुया नामय् बजि मरि केरा फलफूल ध्य:, पालु चि आदि तया: निसला: बीगु याइ । गुम्हसिया निसलाःया नाप नापं जाकि माय् तरकारी ध्यः चिकं चि पालु आदि जा नय्गु ज्वलंया नसा तया: सिधा आदि गुरु वा पुरोहितयात दान बीगु नं या: ।
गुम्हं गुम्हसिया थ्व गोकर्णऔँसीकुन्हु मदुम्ह अबुया नामय् निसला: तया: करुणामययात छाया: नं अबुया ख्वाः स्वयेग या: । थथे करुणामययात छायेगु धयागु करुणामययात गुरु भा:पिया: निसला: सिधा छायेगु ख: । मांअबु मदुपिं काय् म्ह्यायपिसं मनसें थ: अबुया नामय् निसला: सिधा वा सराद याइ । खयत ला महायानी बौद्धमार्गीपिनि चापुजा वा बहनी पूजा याइगु बाहेक मेगु न्ह्यागु नं पूजा मनसे सुथय् हे याइगु खः । पूजाया बिचय् दिना: नये माःसां पूजाया थालनी मनसे याइगु ख: थें तुं मांअबु मदुपिसं नं सिधा निसला: मनसे हे बिइगु ख: । अबु मदुपिति अबुया नामं निसला: वा सिधा दान यायेत सुचि- निचि याना: गोकर्ण वा तीर्थय् वना; दान याःवंपिनि जूसा तीर्थय् म्व:ल्हुइगु याइसा छेँ वा करुणामययाथाय् निसला: वा सिधा बीपिनि सिधा बी न्ह्य: म्वःल्हुया: नीगु वस: पुना: बीगु चलन दु।
अबु दुपिनि अबुया ख्वाः स्वयेगु
अबु दुपिनि अबुया ख्वा: स्वयेगु धका: थ्वकुन्हु दिनय् म्व:मन्हुसे न्ह्ययुकुन्हु म्व: ल्हुइ । छाय्धा:सा अबु मदुपिनि जक उकुन्हु वा अबुया ख्वाः स्वये छन्हु न्ह्यः म्वःल्हुइगु याइ । अबु दुपिनि गुम्हसिया सुथय् मनसे अबुया ख्वा: स्वया: अबुया सुस्वास्थ्य दीर्घायु कामना यासे थ: अबुया छु नसा नये य:गु खः वहे नसा दयेका: वा न्याना: खेँय् सगं बिया: नकेगु चलन दु । अबुया जक सुस्वास्थ्य दीर्घायु व मगलमय कामना याइगु मखु अबुम्हसिनं थ: काय् म्ह्यायपिनि भिं जुइमा जीवन बांबांलाक न्ह्याना वने फयेमा, मा:गु ज्या सफल जुइमाः धकाः जीवनया दक्व पक्षय् भिं जुइमा धका: सुवा: बीगु चलन दु।
अबु व अबुया ख्वाः स्वइपिं काय् म्ह्याय्पिं छखा हे छेँ जूसा सुथय् दना: सुयातं नमवासे अबुयाथाय् वना: अबुया तुति भागि याना:, अबुया भिंया कामना यायेगु नं या: । अबु द्यना हे च्वंसां अबुया भिं कामना याइगु ख: । अबुया भिं कामना यायेगु धयागु हे, थ: भिंया कामना खः । लिपा अबु दनेधुंका: अबुया नित्य कर्म याये धुंकाः जक नसा त्वँसा पुँसाया नापं सगं ल:ल्हाना अबुया ख्वाः स्वयेगु याइगु ख: । थथे अबुयात लः ल्हा:गु नसा प्रसाद थें अबुया प्रसाद थ: काय् म्ह्यायपिन्त इना नं बीगु या: । थुकिया अर्थ काय म्ह्यायपिसं थःत याःगु भिं कामना काय् म्ह्यायपिंसं हान इनाबीगु ख: । यदि काय् म्ह्यायपिं अबुनाप नापं छेँ च्वना मच्वंसा थ्वकुन्हु वियाछ्वये धुंकूपिं म्ह्यायमचायात अबुया ख्वा: स्व: वये धका: अबुया यःगु नसा त्वँसा ज्वना अबु च्वनाच्यंगु छेँ वया: ख्वा: स्वःवइ । थुकथं अबुया ख्वाः स्वया: अबुपाखें सुवा: कायेगु याना वयाच्वंगु दु ।
–