११४५ चिल्ला
थीथी वस्तुया लागि नेपा:या प्रशिद्ध थाय्
छत्रबहादुर कायस्थ ल्या वस्तुया नां प्रशिद्ध थाय् १.२.३.४.५.६.७.८.९,१०. ११.१२.१३.१४.१५.१६.१७.१८.१९.२०.२१.२२.२३.२४.२५.२६.२७. २८.२९.३०.३१.३२. चाकु धौ तु ताप्के, कराही चिकं लैं जाकि बजि खुवापालु ठेकी सावर प्याङपाथि शालिग्राम किसि, गैंडा च्याखुरासुन्तला स्याउ खुकुरी गलवन्दी, पश्मिनानली राडी पाखी वास्तुकला अंखोरा, करुवा सनपाट तु, आमासिचिया (च्या) न्यां (ङा) पासि सुर्ति चाया थल काप: टोखाख्वप चितवन वीरगंजखोकनाचितलाङसिकरवेसीटिकनी थेचोमालनेतामकवानपुरदैलेखाप्याङगाँकृष्णगण्डकीचितवन वाग्लङ, गोरखापोखरा,धनकुटाहेलम्व,जम्ला, जोमसोमभोजपुर, आठराई कास्कीबाग्लुङ,डोटीओखलढुंगा, बाग्लुङ, भोजपुरयलपाल्पाविराटनगर धुनिवेसीइलाम, झापालाह्रवीसे,कुलेखानीफम्पिचन्द्रगंजथिमिकिपू
थी थी क्याम्पस पिहाँव:गु दँपौ
ल्या दँपौया नां न्हापां पिर्देगु साल क्याम्पसया नां १ जः . ने.सं.१०८३ त्रिचन्द्र कलेज २ कुलां ने.सं.१०९४ पाटन संयुक्त क्याम्पस ३ न्हाय्कं ने.सं. ११०० सरस्वती बहमुखी क्याम्पस ४ मन्द: ने.सं. ११०० पुलचोक क्याम्पस ५ गं ने.सं.११०० कीर्तिपुर बहुमुखी क्याम्पस ६ सँझ्या: ने.सं. ११०० पब्लिक यूथ क्याम्पस ७ सुकुन्दा ने.सं. ११०१ रत्नराज्यलक्ष्मी क्याम्पस ८ स्वनिग: ने.सं. ११०१ नेपाल कमर्श क्याम्पस ९ चकना ने.सं. ११०२ शंकरदेव क्याम्पस १० नील: ने.सं. ११०२ सानो ठिमी क्याम्पस १२ ग्वय्स्वां ने.सं. ११०३ काठमाडौं क्याम्पस १३ त्वलं ने.सं. ११०४ रत्नज्योलि व. मु. क्याम्पस १४ सः ने.सं. ११०४ काभ्रे क्याम्पस १५ आगं ने.सं. ११०५ थापाथली क्याम्पस १६ सुथ ने.सं. ११०४ भक्तपुर क्याम्पस १७ तिसा ने.सं. ११०६ ललितकला क्याम्पस १८ नायखिं ने.सं. ११०७ पिपुल क्याम्पस १९ अमू ने.सं. ११०७ नेपाल ल क्याम्पस २० निभा: ने.सं. ११०७ अमृत साइन्स क्याम्पस २१ त्वा:देवा ने.सं. ११०८ महेन्द्र रत्न क्याम्पस २२ सुसा: नै.सं. ११०८ केन्द्रीय क्याम्पस २३ लूज: ने.स.११०९ हिरालाल क्याम्पस २४ पलेस्वां ने.स.११०९ पद्मकन्या क्याम्पस २५ गुंच्व ने.स.१११० द्यौराली व.मु. क्याम्पस २६ लिधंसा ने.स.१११२ नर्सिङ्ग क्याम्पस २७ लू निभा: ने.स.१११४ ई.अ.सं. पश्च्चिमाञ्चल क्याम्पस २८ सगं ने.स.१११८ शहीद स्मारक कलेज
गुथि व धर्म
गुथि व धर्म रास जोशीस्रोत-रबि शाक्य समाजयात छगू सूत्रय् चिनातय्त नेवाःतय्सं थी थी संगठन दय्कातःगु दु । थुकियात गुथि धाइ । थौंकन्हय् थुजाःगु ग्वहालि यात थी थी खलःपुचः नं नीस्वनातःगु दु । नेवाः समाजय् धर्मया नं विविधता दु । नेवाःतय् दथुइ सुवाः, सराः व बलीया विशेष व्यवस्था दु । १ म्हसीका १. म्हसीका समाजयात छगू सूत्रय् चिनातय्त नेवाःतय्सं थी थीकथंया संगठन दय्काः तःगु दु । छँजःयाः जक ग्वहालिं छं नं ज्या पूमवंके मफइगुलिं थःगु छेंजः व जःलाखःला वा फुकी आदिपिनिगु ग्वहालि काय्त वा ग्वहालि बीगु नितिं नं नेवाःतय् दथ्वी संगठन दय्कातःगु दु । थुकियात समाजं गुथि धकाः म्हसिकेगु यानाः वयाच्वंगु दु । लिच्छिवीकालंनिसें हे उत्तिकं थाय् काय्गु थुगु संगठन मूलतः लोककल्याणकारी ज्या यानावयाच्वंगुलिं नं सलंसः दैनिसें थ्व संगठनं निरन्तरता काय्गु खः । गुथि शव्दयात कयाः अध्ययन याय्बलय् अंशुवर्माया अभिलेखय् वादित्रगोष्ठी, अर्चागोष्ठी, इन्द्रध्वजगोष्ठी, गोयुद्धगोष्ठी, ब्राम्हणगोष्ठी थें शव्द छ्यले धुंकूगु ल्याखं नं नेवाःत न्हापां निसें हे संगठनय् विश्वास याइपिं धइगु स्पष्ट जू । १.१ गुथिया विश्लेषण १.१ गुथिया विश्लेषण विशेष यानाः थवंथवय् ग्वहालि यानाः धार्मिक, सामाजिक, सांस्कृतिक व राष्ट्रिय ज्या याय्गु उद्देश्यं गुथिया विकास जूसां थुकियात थुकथं नं विश्लेषण यानातःगु दु । गुथिया प्रतिफल गुथियाः सकसितं दइ धइगु भावनां नं सांगठनिक रुपं एकबद्ध जुइत गुथि स्वना तःगु खनेदु । उदार मन मस्तिष्कया उपज गुथि जूगुलिं निःस्वार्थ त्यागया भावनां गुथि नीस्वनेगु जूगु खः । गुथिं म्ह व मनयात न्ह्यलं चाय्कातय्त ग्वहालि याइगु जूगुलिं गुथिया गुथियाःत सदां सक्रिय जुयाः च्वनी । थवंथवय् ग्वहालि यानाः संगठित रुपं जीवन न्ह्याकेत गुथि दय्कातःगु खः । धार्मिक भावनायात म्वाकातय्त गुथि नीस्वनाः तःगु खः । सार्वजनिक सम्पत्तिया रक्षाया नितिं गुथि थें जाःगु संगठन दय्कातःगु खः । थः सिबें थकालीपिन्त हनेत व क्वकालिपिन्त शीप व प्रविधि लःल्हाना बीत गुथिया आवश्यकता खनेदुगु खः । धार्मिक, सांस्कृतिक व समाजसेवा याय्त छम्हेसित जक आर्थिक भार लाके मबीत व सहकार्य यात थुगु संस्थाया निर्माण जूगु खनेदु । १.२ धार्मिक ज्यायानितिं दय्का तःगु गुथि १.२ धार्मिक ज्यायानितिं दय्का तःगु गुथि १.२.१ दिगु गुथि कुलया सकल जानाः दिगुपूजा न्याय्कीगु थुगु गुथिं कुलय् वयाच्वंगु समस्यायात कयाः सहलह ब्याकेगु याइ । नापं गुकथं समाजय् न्ह्याः वनेगु धइगु नीति नियम नं दय्केगु याइ । १.२.२ खः गुथि जात्रा सहज व सरल रुपं न्ह्याकेत खः कुबिया वा खः दय्काः ग्वहालि याय्गु नितिं थुजाःगु गुथि स्वनातइ । १.२.३ नासः गुथि धार्मिक, सामाजिक आदि ज्याघ्वः न्ह्याकेत वा सूचं बीत छ्यलीगु बाजं पिकाय्त माःगु प्रशिक्षण बीगु ज्या थुगु गुथिं याइ । मूल रुपं नासः पूजा याय्त नीस्वनातःगु जूसां थुगु गुथिं बाजाया स्यल्वं याय्गु आदि नं याइ । थ्व बाहेक द्यः प्याखँ पिकाय्त, पंज्रा गुथि, ससु पूजा, मंकाः रुपं होली न्याय्केत, मेला न्याय्केत चः रे सिवा गुथि वा लयसिवा गुथि नं नेवाः समाजया विशिष्ट म्हसीकाकथं खनेदु । १.२.४ सामाजिक ज्यायानितिं दय्का तःगु गुथि १.२.४.१ सी गुथि सिथं यंकेत माःगु ग्वहालि व सी मुकेत माःगु ज्या याइ । सीम्हेसित द्यवं फाय्केगु ज्या नं थुगु गुथिं हे याइ । लिसें सी मुकेत माःगु खर्च नं थुगु हे थं व्यवस्था यानाः शोकं कःपिं छैजः यात आर्थिक भार म्हो याय्गु अभिभारा नं कयाच्वनी । १.२.४.२ सना गुथि सी मुकेत माःगु ग्वहालि व सनाः वनेगु ज्या याय्त व्यवस्था यानातःगु खः । १.२.४.३ पाल्चा गुथि जात्रा पर्व आदी मत च्याकाः जात्रायात अझ अप्वः न्ह्याइपुकेगु नितिं पाल्चा च्याकाः गुथि न्यायकी । १.२.४.४ लः गुथि जात्रा स्वःवःपिन्त व जात्राय् ब्वति काःपिन्त लः प्या मचाय्माः धकाः तापाक्कं निसें लः कुबियाः त्वंकेगु याइ । लः गुथिं गनं गनं त्वाःत्वालय् च्वंगु ल्वहंहिती लः हाय्केगु व्यवस्था यानाच्वंगु नं खनेदु । १.२.४.५ मत गुथि जात्रा वा लँय् वइपिन्त दयाः घाःपाः मजुइमा धकाः मती तयाः मत बिया: ग्वालि याय्गु नितिं दय्काःतःगु गुथि । १.२.४.६ धःपाः गुथि सिनाज्यायानितिं धलं लः खुयाः काय्के मबीत वा धः सफा याय्त नं गुथि नीस्वनाः तःगु दु । थुगु गुथिं धः भिकेगु जक मखसे लखं जुइगु संभावित खतरायात कयाः नं समाजयात सूचं बीगु याः । १.२.४.७ स्यंल्वं गुथि सार्वजनिक सम्पत्तिया रक्षा वा जात्रापर्वय् ब्वतिकावइपिन्त धुं कथं दुर्घटना मजुइमा धकाः सचेत व सतर्क जुयाः सार्वजनिक सम्पत्तिया रक्षा याय्गु माः कथं भिकेत नं गुथि नीस्वनाः तःगु दु । नेवाः राष्ट्रिय मुक्ति मोर्चा, नेपाः राष्ट्रिय पार्टी, लोकतान्त्रिक नेवाः संघ, नेपालभाषा मंकाः खलः, नेवाः देय् गुथि आदी राजनीतिक अधिकारया नितिं नं सकृय व सचेत संस्थात खः। १.२.६.१ भाषिक ज्यायानितिं दय्का तःगु संगठन भाषा व समुदायया उत्थान याय्गु नितिं आपालं संगठन दय्काः तःगु दु । साहित्य, संगीत, कला, लिपि आदि उत्थान याय्गु नितिं च्वसापासा, नेपालभाषा एकेदमी, नेपालभाषा परिषद, विराट नेपालभाषा साहित्य सम्मेलन गुथि, नेपाल लिपि गुथि आदि सलंसः संगठन दु । २ सुवाः व सराः २ सुवाः व सराः नेवाः शव्द थी थी जाति उपजातिया मंकाः समूह जूगुलिं यानाः छगू पुचः व मेगु पुचःया दथ्वी उत्तिग्यंक क्वातुक्क सम्वन्ध दु । छगू जक जाति वा पुचलं याय् मफइगु ज्या मेगु पुचः या ग्वहालि कयाः न्ह्याकीगु जक मखु भिं ज्यायाइपिंत प्रोत्साहन बीगु मभिंगु ज्यायाइपिंत हतोत्साहि याय्गु चलन नं झीगु समाजय् दु । थुकिया छगू दसु सुवाः व सराः नं खः । भिगु ज्यायात धाःसा सुवाः बीगु नापं समाजय् मभिंगु ज्यायात धाःसा सराः नं बीगु याइ । २.१ सुवाः छ्यं सुवाःया रुपय् – जय जुइमा, भिं जुइमा, जंकु याःगु स्वय् दय्मा, म्हुतुइ दुरुजा लाय्मा, चिरिंजीवि जुइमा, द्यां मलाय्मा, स्वर्गय् वनेमा, छप्यय् छजूया म्होति मजुइमा धकाः कामना याइ । अथे हे लक्ष्मी बास याय्मा, रोग मथाय्मा, मस्याय्मा, न्ह्याग्गु ज्या याःसां सुथां लाय्मा, अन्नपूर्ण साथ बीमा, लुकिं छकः तक नं महायूमा, भाग्यमानी जुइमा, ख्वःसिं थें छाय्मा, चिकं थें नाइय्मा, चन्द्रमा जवय् लाय्मा, दिगुद्यवं साथ बीमाः । काय् बुइमा । आदि थुजाःगु सुवाः विशेष यानाः थः सिबें थकालिपिनिगु ल्हातं सिन्हः तीगु इलय्, अनियाय्गु इलय्, स्वांसिन्ह काय्गु इलय्, सगं बीगु इलय् बी । अथे हे क्वकालिपिनि हाछिका वइगु इलय् चिरिंजीवि जुइमा धकाः कामना याइसा ध्यबा वा अन्नं ग्वहालियात कि लक्ष्मीं बास याय्मा, धौ सगं तीगु इलय् निरोगी जुइमा, चन्द्रमा जवय् लाय्मा, दिगु द्यवं साथ बीमा धकाः सुवाः बी । नापं म्हपूजाया इलय् ‘जमदूत सिमदूत पिहां वनेमा, लक्ष्मी सरस्वती दुहां बिज्यायमा’, ‘ख्वः सिं थें छाक्क चिकं थें नाइक, आखे थें पू मजुइक, सितु थें अजम्वरी जुइमा’ धकाः सुवाः बी । छें नं तापाक्क वनीगु इलय् लुफिं छकः तक नं महाय्मा धकाः कामना याइ । अथे हे वाकुथि वा स्वनीगु इलय् सह जुइक, अन्नपूर्ण बास लाय्मा धकाः कामना याइसा दशा फाय्कीगु इलय् रोग याकनं लाय्मा वा दशा फाला वनेमा धकाः प्रार्थना याइ । ससुपूजा बलय् ससुद्यः म्हुतुइ लाय्मा, जन्मन्हि बलय् दिगु द्यः छ्यनय् च्वनेमा धकाः कामना याइ । थ्व बाहेक
खंग्वः धुकू (Dictionary)
विशेषकथं छ्यलावयाच्वंगु चा
नेवाः समाजय् विशेषकथं छ्यला वयाच्वंगु थीथीकथंया चा । सिउचा छँ शुद्ध यायेत, सुचुपिचु यायेत इलिइगु ह्याउँगु चा । हाकु (द्यः यायेगु ) चा गुंला लछि लक्षचैत्य चीबाहाः द्यः थाइपिनि छ्यलिइगु चा । म्हासुचा कःसि दयेकिइबलय् चिकं अः पाया तः लय् लाइगु चा । गथिचा अम्लिं मक्लिं द्यः दयेकेतमाःगु कुम्हाः चा । येचा म्वः ल्हुइत छ्यलिइगु भुइसे च्वंगु लस्सा दुगु छताजि चा । पँचा मोहनीया नः लास्वां पिइतमाःगु भुयूगु चा । देचा स्वां पिइत गमलाय् तयेगु सउचा । कँचा धुं नं बालिबिरुवाय् सा:या रुपं तयेगु सउलाःगु चा । ल्युंचा अंगलय् भुनेगु ( प्लास्टर यायेगु) यानुगु चा । ताकचा तुइसे च्वंकेत अंगलय् पायेगु तुयुगु रंगया चा । वाउँचा अंगलय् वाउँसे च्वंकेत पायेगु वाउँगु रंगया चा । बँचा अंगः दनेत छ्यलिइगु यानुगु चा ।