थीथीकथंया पुजाया हलंज्वलं

                          

१)	इलां	द्यःया छ्यँफुसय् तयेगु धातु वा कापः यागु थीथी रंग वा चित्र दुगु प्यकुंलाःगु छचाः खेरं झलर दुगु छगूकथंया छत्र ।
२)	क्वतः	तःजिक विशेषकथं पुजा याइबलय् छ्यलिइगु गाः वंगु पुजा तयेगु विशेष आकारया लीया पुजाभः ।
३)	कलः	थीथीकथंया द्यः पिंथाय् पुजा याः वनेत माःगु ली वा तियागु दयेकातःगु गाः वंगु लखाय् छिंक चु तयातःगु विशेष प्रकारया पञ्चमकार ज्वलं ताःलाकाः पुजा तयेगु छता पुजाभः ।
४)	पुजाभ:	द्यः पिनिगु पुजा सत्कार यायेत पुजा तयेतमाःगु धातुया भु ।
५)	काय्भः	पुजाभलय् भुइसिन्हः व म्हासुसिन्हः तइगु निपत्ति स्वा:गु सिन्ह: थल ।
६)	धालाचा	पुजा यायेबलय् छायेतमाःगु थ्व तयेगु अःखुं दुगु वा मदुगु थल ।
७)	लंपिचा	पुजा ज्वलनय् माःगु समय् तयेगु धातु, सिँयागु वा तियागु दयेकातःगु समय् थल ।
८)	सुकुन्दा	ज्वलंचिं स्वनाः पुजा यायेबलय् सगं पुजा जुइबलय् थीथीकथंया पुजा व संस्कृति संस्कारकथंया ज्या जुइबलय्यात मदयेकं मगाःगु गणेद्यः दुगुनागं कुइकातःगु चिकं व इताः तयाः मत च्याकेत छ्यलिइगु छता कलात्मक थल ।
९)	गं	पुजा याइबलय् थाइगु अष्टधातु मिले यानाः दयेकातःगु छता पुजा ज्वलंया वस्तु ।
१०)	अष्टमंगल	ज्या: जंक्व, पलिस्था, होम आदि पुजायात माःगु धातु, कापः वा भ्वयागु दयेकातःगु श्रीवच्छ, पुण्डरीक, ध्वज, कलश, चामर, मत्स्ययुग्म, छत्र व शंखचिं च्वयातःगु वस्तु ।
११)	निस्ला भु	द्यः पिंत वा गुरुजुयात निस्लाः बिइत बजि, मरि, सिसाबुसा, धौ आदि तयेगु भु ।
१२)	किभु	गुरु पुरोहितपिन्त अन्न दान याइबलय् अन्न, जाकि, दक्षिणा तइगु भु ।
१३)	खाय्कुलिं	ज्वलंछिं स्वनाः पुजा याइबलय् खाय् तयाः स्वनेतमा : गु थल ।
१४)	ज्वालान्हाय्कं	विशेषकथंया पुजा जुइबलय् द्यः पिंत क्यनेतमाःगु, बान्हाः पिकाइबलय् बाहाः मचायात ज्वंकेतमाःगु मनू सिना: दूब्यंकिइबलय् दूब्यंकावः पिसं स्वयेमाःगु आदि कथंया ज्याझ्वःयात मदयेकं मगाः गु छचाः खेरं मिज्वाला बुत्ता तयाः दयेकातःगु धातुया न्हाय्कं ।
१५)	सिन्ह: मू	ज्वालान्हाय्कं स्वनाः पुजा याइबलय् नापं स्वनेमाःगु पौयें तँतँ तँ दुगु च्वा च्वामुक गजू दुगु बान्हाः पिकाइबलय् बान्हाः मचायात ज्वंकेमाःगु दुने सिन्हः तयाः पुसा तइगु छताजि कलात्मक बुत्ता दुगु सिन्हःमू ।
१६)	सिँफ	इहिपाया हवंकेत, लसकुस यायेत, फँ बान्हां छुयेत आदि ज्याखँय् छ्यलेत मदयेकं मगाःगु सिँयागु फँ ।
१७)	क्वला	ज्या: जंक्व याइबलय् अर्घ यायेत, छँया पलिं कलश लः हायेबलय् फयेत, श्राद्धया पिण्ड थयेत व वायेयंकेत आदि ज्याखँय् छ्यलिइगु सिजः यागु विशेषकथंया थल ।
१८)	खलःचा	श्राद्धपुजाय् अर्घ बिइगु शंख बालूगु सिजः या थल ।
१९)	द्वाल्या: कलश	लसकुस याइबलय् जवंखवं तइगु द्यःने किसलिं तया: मसय् दिकिइगु अःखुं दुगु ज्वः कलश ।
२०)	नील: थल	धुं नं कथंया पुजा याइबलय् नीलः तइगु अःखं दुगु थल ।
२१)	धौपत्ति	विशेषकथं स्वनाः पुजा याइबलय् व क्वतः ज्वलं ताःलाकाः पुजा याइबलय् धौ तइगु निपत्ति स्वाःगु विशेष थल ।
२२)	पाताः ख्वला	आजु अजिमा द्यः पिन्त थ्व, अय्लाः तयाः छायेत तइगु विशेष प्रकारया ख्वला । थुज्वःगु पाताः ख्वला छुं छुं गुथिइ नं छ्यलेगु याः ।
२३)	किसलिं	थीथीकथंया पुजाय् व संस्कृति संस्कारया ज्याखँय् माःगु जाकि, ग्वःगु ग्वय् व ध्यबा तयातःगु सलिं ।
२४)	देवा	घ्यः वा चिकं व इताः तयाः मत च्याकिइगु धातु वा चायागु तौ दुगु थल ।
२५)	त्वा: देवा	धार्मिक ज्या, उत्सव समारोहया ज्याझ्वलय् चिकं इताः तयाः मत च्याकिगु कलात्मक बुत्ता तयाः, तःजाः जुइक वयेकात गु धंकाः मत च्याकेगु थल ।
२६)	दुवा: ल्याः	लसकुस यायेगु इलय् जवंखवं धंकाः घ्यः इताः तयाः मत च्याकेगु ज्वः त्वा: देवा ।
२७)	ता:चा	लसकुस यायेगु इलय् दुत हयेत ज्वंकेमाःगु नँयागु माता: यागु ता:चा ।
२८)	मय् (मस)	द्वायाः कलश, शंख, थाय्भु आदि दिकेगु स्वख्वः दुगु नँया वस्तु ।
२९)	थाय्भु	सबुजंब्व तयेगु थाय्भुब्व तयेगु बुसंखाबलय् सँ फयेगु आदि ज्याय् छ्यलेगु विशेष आकारया तपाःगु भु ।
३०)	अन्ति	विशेषकथं स्वनाः पुजा याइबलय् अय्लाः तयाः स्वनेतमाःगु अःखं दुगु विशेष प्रकारया भंगःचा पुसा दुगु अय्लाः तयेगु थल ।
३१)	थापिं	विशेषकथं स्वनाः पुजा याइबलय् थ्वँ तयेत छ्यलिइगु, मचा बूस्व:वनिइबलय् थ्वँ तथा पंकिइगु विशेष आकारया अःखुं मदुगु धातु वा चायागु थल ।
३२)	थ्याकाचा	पुजा याइबलय् अय्लाः छायेतमाःगु अः खुं मदुगु अन्ति आकारयागु अय्लाः तयेगु थल ।
३३)	जाःगं	गुरुजु च्वनाः विशेषकथंया पुजा यानाः जज्ञ याइबलय् जज्ञशालाय् स्वपुतिं धंकाः च्वय् खायाः घ्यः तयाः यखायेका तइगु अय्लाः कायेगु बाताया आकारयागु थल ।
३४)	तिंचा	सत्तुपुजा याइबलय् लः तइगु ख्वलाचा ।
३५)	गुल्पा	बौद्ध द्यः पिन्त अन्न आदि छायेत व पंजरां याइबलय् अन्न दान यायेत छ्यलिइगु थल ।
३६)	लूँपले, वहपले	गुरुजु पुरोहित तयाः याइगु थीथीकथंया पुजा जुइबलय्यात माःगु लूँ व वहः या पाताय् पलेस्वां बुत्ता कियातःगु वस्तु ।
३७)	दृष्टि	द्यः पिंत मिखा कंकेगुकथं पुजाय् छ्यलिइगु वहः पाताय् मिखा च्वयातःगु वस्तु ।
३८)	लुंसिन्हः	पलिस्था आदि विशेषकथं पुजा जुइबलय् द्यः पिन्त कपालय् तिकिइगु लूँयागु सिन्हः ।
३९)	शंख	द्यः पिंत अर्ध यायेबलय् नीलः तयाः लः हायेकेगु व थीथीकथंया पुजायात माःगु थल ।
४०)	कान्तदबदब	थीथीकथं पुजा जुइबलय् थायेतमाःगु छताजि बाजं ।
४१)	गुंगूमकः	गुंगू थनेत ह्यंग्वाः मिं ख्वानाः तयेगु थल ।
४२)	कलश	विशेषकथंया पुजाय् किसलिं व दाफोस्वांकचा तयाः स्वनीगु लः थल ।
४३)	बज्र	गुरुजु पुरोहित तयाः यायेगु थीथी पुजाय् गुरुजुपिसं छ्यलिइगु च्वय्क्वय् च्वकालूगु छता कलात्मक वस्तु ।
४४)	मिसलिं	पिखालखुइ विधिपूर्वक लसकुस याइबलय् व बलिं पिइबलय् ईका पका च्याकेत मिख्वानाः तइगु सलिं ।
४५)	लुँख्वःचा, वहःख्वःचा	बुसँखा वा कय्तापुजा याइबलय् सँ खाकेतमाःगु वस्तु ।
४६)	सुलाःपाः	यज्ञ होम यानाः पुजा याइबलय् यज्ञय् ध्यः दुयेत गुरुजुपिंसं छ्यलिइगु छता वस्तु ।
४७)	पाल्चा	चिकं व इताः तयाः मत च्याकेगु चायागु थल ।
४८)	दलूचा	द्य: पिंथाय् मत च्याकेत चिकं व इता: तयाः मत च्याकेगु धातुयागु थल ।
४९)	माक: दलू	विशेषकथं स्वनाः पुजा याइबलय् मोहनी फयेत चिकं इताः तयाः मत च्याकिइगु चायागु थल ।
५०)	देछापा:	स्वनाः पुजायाइबलय् मुस्या, पालु, छ्वय्ला तयाः स्वनिइगु थल ।
५१)	भोंचा	धार्मिक ज्याखँय् जल तइगु चायागु थल ।
५२)	नागपं	विशेषकथं पुजा जुइबलय्यात माःगु बः चाग्वःगु भाँचा आकार या चायागु थल ।
५३)	बिसलाःपाः	यज्ञ होमयानाः पुजा याइबलय् बीबः ता तयेत छ्यलिइगु थल ।
५४)	बौपा:	बौ ज्वलं तयाः यायेमाःगु पुजाय् बौ तयेत छ्यलिइगु पाःचा,भ्यगः वा क्वन्हाः ।
५५)	सलाःपा	ज्या जंक्व, इहि याइगु पुजाय् माःगु चकंगु चायागु थल ।
५६)	मुखः	विशेषकथं ततःधंगु पुजा जुइबलय् गुरुजुपिसं पुइगु पञ्चबुद्ध अंकित जुयाच्वंगु ली वा सिजःयागु कलात्मक तुपुलि ।
५७)	बेतालि	विशेषकथंया पुजा वा सगं कायेमाःगु पुजा जुइबलय् मूलपिं मनूतय्त छ्यनय् हिनाः चिकिइगु तुयूगु कापः ।
५८)	स्वतं छत्र	कलशपुजा याइबलय् छँय् पलिंचिइगु पुजा जुइबलय् कुइकिइगु स्वतं दुगु कापःया छत्र ।
५९)	दिग्पताः	होम यानाः तःजिक पुजा याइबलय् जज्ञया छचाखेरं ब्वयेकिइगु रंगीचंगी काप:या पताः ।
६०)	पञ्चपता:	होम यानाः तःजिक पुजा याइबलय्यात माःगु न्याता रंगया कापः तयाः दयेका तःगु छताजि पुजा ज्वलं ।
६१)	पञ्चपल्लव	ज्या: जंक्व, पलिस्था छँ बौ बिइगु आदिकथंया पुजायात माःगु अंहः, पंहः, पौहः, बंगलसिंहः, ऑगलसिहः न्याताजि सिमाया हः ।
६२)	कचिअःपा	होम जज्ञ यानाः यायेगु पुजाय् जज्ञ गाः दयेकेतमाःगु उनामतःगु अःपा ।
६३)	पोताय्	गुरुजु पुरोहित तयाः यायेमाःगु थीथीकथंया पुजाय् मन्दः व थीथकथंया बुत्ता च्वतमाःगु तुयूगु ल्वहंया चुं ।
६४)	पञ्चरत्न	पूर्णकलश स्वनाः पुजा याइबलय् कलशय् तयेतमाःगु हिरा, मोति, नीर, पन्ना, भिंपू न्याता रत्न ।
६५)	अजिमाकोंचा	छाय् हायेके पुजायात माःगु चिकिग्वःगु कोंचा ।
६६)	गुलुचा	छाय् हायेके पुजायात माःगु छताजि थल ।
६७)	गंकलश	ज्या : जंक्व वा चैत्य पलिस्था पुजा याइबलय्यात ज्वलंछिं माःगु थल ।
६८)	क्वखा	गुथि वा तःजिक पुजा जुइबलय् छाइगु ह्याउँगु कापः ।
६९)	ग्वय्का	ज्या जंक्व पुजायात माःगु न्याता रंगया निलातःगु क्वखायेगु का ।
७०)	पासूका	विशेषकथं पुजा जुइबलय् क्वखाइगु न्याता रंगया का ।
७१)	कुम्हः का	चैत्य पलिस्था, ज्या: जंक्व, इहि यायेगु पुजायात माःगु म्हासुगु रंग छिनातःगु का ।
७२)	नैवेद्य थल	द्यः पिन्त पञ्चोपचारकथंया पुजा याइबलय् छायेत बजिमरि तयेत छ्यलिइगु थल ।
७३)	चख: प्यचा:	ज्या: जंक्व, छाय् हायेके आदिकथंया विशेष पुजायात माःगु छता किसिमया घाँय्यागु दयेकेगु प्यचाः ।
७४)	आरुवा	ज्या : जंक्व, दिगुपुजायात माःगु कचिकायागु थानातःगु छगूकथंया जालि थज्वःगु रंगीचंगी पताः वस्तु ।
७५)	कुश	श्राद्ध पुजाबलय् ल्हातय् अंगूयें न्ह्याइगु व थीथीकथं छ्यलिगु छता घाँय् वस्तु ।
७६)	नकिं (चरेकिं)	बौपुजा वा गथांमुगः चः न्हेया बौपुजा याइबलय् लुखाखलु फुसय् पुजा यानाः तायेत माःगु ।
७७)	स्वचुलुप्याकिं	बौपुजा वा गथांमुगः चः न्हैया बौपुजा याइबलय् लुखाखलुइ व लुखाखलु फुसय् तायेतमाःगु स्वखेरं चूगु नकिं ।
७८)	नँखड्ग, नँख्वला	पीथय् विशेषकथं पुजा जुइबलय् द्यःयात छायेतमाःगु नँयागु खड्ग व ख्वला ।
७९)	तय्तकि जाकि	विशेषकथं पुजा जुइबलय् स्वनेगु ज्वलं स्वनेत आसन लायेत छ्यलेगु सरुवा जाकि ।
८०)	ग्वःगु ग्वय्	किसलिं तयेत मदयेकं मगाःगु चिग्वःगु ग्वय् ।
८१)	कापः	विशेषकथं पुजा जुइबलय् पुजा अनुसार माःगु थीथी रंगया कापः ।
८२)	कुले	विशेषकथं पुजा जुइबलय् जाकि स्वनेत तयेतमाःगु थल ।
८३)	तुखाे	मारि ( महादीप) च्याकेगु पुजायात मदयेकंमगाःगु मारि मत दिकेगु खोयागु कले ।
८४)	जटानैक्या:	ज्या: जंक्व, थाकुलि लुइगु, ओलाः धुकेगु, सिवा धुकेगु व थीथीकथंया विशेष पुजा जुइबलय्यात माःगु जटा दुगु नैक्याः ग्वः ।
८५)	लूँया कू	गुँला लच्छि द्यः (चीभाः) थायेगु पुजाय् न्हापां चा पालेत माःगु ।
८६)	कसाय्गा	विशेषकथं तःजिक पुजा जुइबलय् पुजाय् गुरुजुपिसं याक्वं प्यानाः न्यइगु ह्याउँगु तुल कापः या गा ।
८७)	कपाय्	नाग पुजाया पुई दयेकेतमाःगु वस्तु । बाह्राः तइबलय् बाह्राख्याः द्यः दयेकेतमाःगु ।
८८)	कुसालप्ते	नागपुजा यायेत, श्राद्धया पिण्ड तयेत, जरां चुइकेत माःगु छताजि लप्ते ।
८९)	सिसियालप्ते	विशेषकथंया पुजाय् दाँचा सुइतमाःगु व पुजाय् थीथीकथं छ्यलिइगु लप्ते ।
९०)	उतरी	श्राद्ध याइबलय् श्राद्ध याइम्हेसिनं क्वखायेतमाःगु आखः च्वयातःगु बालाचिंगु विशेषकथं थानातःगु कापः बाला ।
९१)	धोति	श्राद्ध याइबलय् श्राद्ध याइम्हेसिनं सिनिइगु वा चिइगु म्हासगु रंगया पिताम्बर कापः ।
९२)	फि	श्राद्ध पुजायात तीर्थ वा खुसिया फि माःगु चलन दु ।
९३)	गैंडाम्येय्या ला	श्राद्ध पुजायात गैडाम्येय्या ला मदयेकं मगाः ।
९४)	ज्यः नालपते	थायभु नकेत, इहि यायेत, दुवा:ल्याः च्याकेत आदि ज्याय् माःगु ।

थुगुकथंया विशेष वस्तु छ्यलिइगु थीथीकथंया पुजा, संस्कृति, संस्कार या ज्याझ्वलय् द्यः अनुसार, पुजा अनुसार व पुजाया विधि अनुसार पुजाय् छायेमाःगु वस्तु नं यक्व यक्व किसिमया दु । गथेकि किग: कि, ग्वः जा, भुइसिन्हः, म्हासुसिन्हः, ह्याउँसिन्हः, अवीर, धुं, धुपाँय, इताः, जजंका, स्वां, सितु, थीथीकथंया स्वांता, थ्व, अय्लाः, समय् ज्वलं, सिसाबुसा, सादुरु, घ्यः कस्ति, धौ, आखे, ताय्, कपू, गुंगू, नस्वाः, ईका पःका भिंच्याता बीबः, स्वीनिता बीब:, भिंच्याता बुटी, सत्तुग्वः जा, तः निगः, बः निगः, निलाजं, छाः, लाभा, गोफकी, मिश्री, कोलः, ब्यांचियाला, दुस्यमरि, अम्ब, हलः, म्येय्दुरु आदि वस्तु थीथीकथंया पुजाय् थीथी इलय् छायेगु चलन परम्परां निसें यानावयाच्वंगु खनेदु ।

 

ज्यापु पञ्च